ترنم های آوایی در آواز ایرانی: مطالعه ی موردیِ درآمدِ دستگاه چهارگاه

نویسندگان

  • علی کاظمی کارشناسی ارشد رشته¬ی نوازندگی موسیقی ایرانی، دانشگاه هنر
  • هومان اسعدی استادیار گروه موسیقی، دانشکده ی هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

در آواز ایرانی هنگام اجرای تحریرها و غلت‌ها، از واژگان و آواهایی استفاده می‌شود که کاملاً بیرون از دایره شعر هستند و ترنم نامیده می‌شوند. ترنم‌های آوایی آن دسته از ترنم‌ها هستند که با الفاظی بی‌معنا مانند «ها ها» و «هِ هِ» اجرا می‌شوند و مهم‌ترین ابزار اجرای تحریرها به‌شمار می‌آیند. هدفِ این مقاله شناسایی برخی از قانون‌مندی‌های حاکم بر ترنم‌های آوایی است که بر پایه‌ی 12 آوانگاری از اجراهای اساتید موسیقی آوازی ایران و بررسی گونه‌های تحریری موجود در آنها با رهیافتی تطبیقی ـ تحلیلی انجام خواهد شد. یافتن این قانون‌مندی‌ها، صرف نظر از این‌که می‌تواند جنبه‌های آموزشی برای آوازخوانان داشته باشد، کمک شایانی به درکِ چگونگی به‌کارگیری این گونه‌های متنوعِ ترکیبات آوایی در موسیقی آوازی ایران خواهد کرد؛ نیز از این رهگذر می‌توانیم لایه‌ی ظریفی از وابستگی‌های موسیقی دستگاهی به گویشِ زبان فارسی را واکاوی کنیم. در نتیجه، بررسی و تجزیه و تحلیلِ گونه‌تحریرهای متنِ مقاله نشان خواهد داد، بر خلاف تصور غالب که قائل به قاعده‌ای برای شیوه‌ی به‌کارگیری ترنم‌های آوایی در موسیقی آوازی نیستند، این ترنم‌ها از قانون‌مندی‌هایی که ریشه در مواردی چون: بافت ملودیک و کیفیات احساسی تحریرها؛ خصلت‌های مُدال؛ مفصل‌بندی (آرتیکولاسیون) و هماهنگی‌های زیبایی‌شناسانه‌ی جملات موسیقایی؛ و در نهایت گویشِ زبان فارسی دارد، بهره‌مند هستند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ترنم های آوایی در آواز ایرانی: مطالعه ی موردیِ درآمد دستگاه چهارگاه

در آواز ایرانی هنگام اجرای تحریرها و غلت ها، از واژگان و آواهایی استفاده می شود که کاملاً بیرون از دایره شعر هستند و ترنم نامیده می شوند. ترنم های آوایی آن دسته از ترنم ها هستند که با الفاظی بی معنا مانند «ها ها» و «هِ هِ» اجرا می شوند و مهم ترین ابزار اجرای تحریرها به شمار می آیند. هدفِ این مقاله شناسایی برخی از قانون مندی های حاکم بر ترنم های آوایی است که بر پایه ی 12 آوانگاری از اجراهای اساتید م...

متن کامل

موضوع شناسی غنا در آواز منطبق بر ردیف دستگاه ایرانی ( تطبیق نظریه عدم حرمت ذاتی غنا با محتوای آواز ایرانی )

یکی از مباحث مهم و در عین حال مبهم در علم فقه مسئله‌ی موسیقی است که براساس تقسیم موسیقی به دو نوع سازی و آوازی، مساله‌ی حرمت و عدم حرمت خوانندگی ذیل مبحث غنا و موضوع نوازندگی تحت عنوان لهو و لعب مورد نظر قرار می-گیرد. در این پژوهش آنچه مد نظر قرار گرفته است خوانندگی می باشد. در این میان، موضوع شناسی توسط کارشناس (عرف خاص، موسیقیدان) به جهت کشف حکم فقهی از اهمیت وافری برخوردار است. در بحث غنا ما...

متن کامل

انتقال آوایی در گفتار فارسی آموزان چینی و عربی: مطالعه ‏ی موردی انفجاری‏ های بدنه‏ ای

این پژوهش به بررسی شیوه­ی تولید انفجاری‌های بدنه‌ایِ فارسی در گفتار فارسی­آموزان چینی و عربی می­پردازد. انفجاری‌های بدنه‌ای در نظام آوایی زبان فارسی با زبان­های عربی و چینی تفاوت بنیادین دارد: انفجاری‌های بدنه‌ای فارسی بسته به محل تولید واکه­ی مجاور به صورت گونه‌های سخت‌کامی و نرم‌کامی تولید می­شوند. در مقابل، انفجاری‌های بدنه‌ای در زبان­های عربی و چینی فقط نرم‌کامی­اند و گونه­ی سخت‌کامیِ انفجاری...

متن کامل

مفهوم سیر نغمگی در موسیقی دستگاهی ایران؛ مطالعه ی موردی درآمد آواز بیات اصفهان.

«سیر نغمگیِ» یک مُد همانند نقشه ای ست که مختصاتِ کلیِ گردش ملدی در آن مُد را ترسیم می کند. مسیرِ این گردش، در زمینه ی بستر نغمگی هر مُد، توسط نغماتی که نقش اساسی در تعین هویت آن مُد دارند نشانه گذاری می شود. این نغمات در موسیقی دستگاهی ایران عبارتند از نغمه ها ی شاهد، ایست، خاتمه و متغیر. سیر نغمگی جهت حرکت ملدی در بین این نغمات، نیز جزئیاتی از چگونگی این حرکت را، در اختیار می گذارد. سیرِ یک مُد در موسیق...

موضوع شناسی غنا در آواز منطبق بر ردیف دستگاه ایرانی ( تطبیق نظریه عدم حرمت ذاتی غنا با محتوای آواز ایرانی )

یکی از مباحث مهم و در عین حال مبهم در علم فقه مسئله ی موسیقی است که براساس تقسیم موسیقی به دو نوع سازی و آوازی، مساله ی حرمت و عدم حرمت خوانندگی ذیل مبحث غنا و موضوع نوازندگی تحت عنوان لهو و لعب مورد نظر قرار می-گیرد. در این پژوهش آنچه مد نظر قرار گرفته است خوانندگی می باشد. در این میان، موضوع شناسی توسط کارشناس (عرف خاص، موسیقیدان) به جهت کشف حکم فقهی از اهمیت وافری برخوردار است. در بحث غنا ما...

متن کامل

مفهوم «سیر نغمگی» در موسیقی دستگاهی ایران (مطالعۀ موردی: درآمد آواز بیات اصفهان)

«سیر نغمگیِ» یک مُد همانند نقشه‏ای ا‏ست که مختصاتِ کلیِ گردش ملودی را در آن مُد ترسیم می‏کند. مسیرِ این گردش، در زمینة بستر نغمگی هر مُد، با نغماتی که نقشِ اساسی در تعیین هویت آن مُد دارند نشانه‏گذاری می‏شود. این نغمات در موسیقی دستگاهی ایران عبارت‌اند از: نغمه‏ها‏ی شاهد؛ ایست؛ خاتمه؛ و متغیر. سیر نغمگی جهت حرکت ملودی در بین این نغمات نیز جزئیاتی از چگونگی این حرکت را در اختیار می‏گذارد. سیرِ یک مُد در مو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 3  شماره 43

صفحات  23- 32

تاریخ انتشار 2012-06-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023